Tentoonstelling
Het Europees Parlement vond dat een verenigd Europa gebaseerd moest zijn op kernwaarden en -beginselen die de solidariteit onder landen en mensen versterken: de eerbiediging van de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en de grondrechten, vooral die van minderheden.
Zelfs vóór het in 1979 verkozen werd, streed het Parlement al voor de grondrechten bij de uitoefening van zijn bevoegdheden. De leden van het Europees Parlement wilden op die manier blijk geven van hun politieke doelstelling om tot een verenigd Europa te komen. Al dertig jaar lang houdt het Parlement een jaarlijks debat over de situatie van de grondrechten in de Europese Unie. Vervolgens neemt het hierover een resolutie aan.
De Parlementsleden hebben de EU altijd aangespoord om de burgerrechten in regels vast te leggen, zodat iedere burger zijn gewaarborgde fundamentele rechten en vrijheden kent. Ze drongen daarom aan op de nodige rechtsmiddelen om mogelijke schendingen aan de kaak te kunnen stellen.
Dat verklaart waarom begin 2000 de vertegenwoordigers van het Parlement een sleutelrol hebben gespeeld bij het opstellen van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Voor het eerst kwamen de Parlementsleden samen met afgevaardigden van de nationale parlementen, vertegenwoordigers van de staatshoofden en regeringsleiders, en onderhandelaars van de Europese Commissie om een grondwettelijke tekst uit te werken.
Deze onderhandelingen leverden een handvest op waarin alle gemeenschappelijke waarden en rechten zijn opgesomd op basis van de volgende kernbeginselen: menselijke waardigheid, fundamentele vrijheden, gelijkheid tussen mensen, solidariteit, burgerschap, rechtspleging, democratie en de rechtsstaat.
De laatste jaren heeft het Parlement steeds vaker zijn bezorgdheid geuit over de democratische achteruitgang en geleidelijke uitholling van de EU-waarden in sommige lidstaten en heeft het geijverd voor sancties. Het heeft ook een monitoringgroep opgericht die toezicht houdt op de situatie van de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten in de Europese Unie.