Príomhchathracha Cultúir na hEorpa 2024: Bad Ischl, Bodø agus Tartu

Gach bliain, le clár Phríomhchathracha Cultúir na hEorpa, ceiliúrtar taipéis luachmhar na hoidhreachta cultúrtha ar fud na hEorpa, ina gcuirtear ar taispeáint tábhacht stairiúil, saol cultúrtha agus oidhreachtaí ealaíne cathracha agus réigiún éagsúla.

In 2024, táthar ag díriú ar Bad Ischl san Ostair, Bodø san Iorua agus Tartu san Eastóin. Ní gá do Phríomhchathracha Cultúir na hEorpa a bheith ina gcathracha móra, gnóthacha - i mbliana, tá an teideal ag trí cinn de na háiteanna is lú i stair an chláir.

I ngach áit, cuimsítear meascán uathúil d'oidhreacht, stair agus nuálaíocht ealaíonta, rud a thugann léargas ar oidhreacht bheoga na hEorpa. Tugaimis cuairt fhíorúil ar gach ceann acu agus déanaimis iniúchadh ar a n-oidhreacht chultúrtha.

Bad Ischl, an Ostair

Tá Bad Ischl suite laistigh de réigiún alpach Salzkammergut na hOstaire. Tá sé comhdhéanta de 23 bardas, agus le chéile tá an teideal 'An Phríomhchathair Chultúir' acu.

Baile spá is ea Bad Ischl a bhfuil clú agus cáil air mar gheall ar a stair impiriúil. In 1849, roghnaigh Impire Franz Joseph I na hOstaire an baile mar a theach cónaithe samhraidh.

Léiríonn a ailtireacht ghalánta agus a thírdhreacha pictiúrtha rachmas agus maorgacht mhonarcacht na hOstaire-na hUngáire Chaith Franz Joseph agus a bhean chéile Banimpire Elisabeth na hOstaire (ar a dtugtaí Sisi) a gcuid samhraí sa teach mór, Kaiservilla.

Ba sa teach mór sin in 1914 a shínigh Franz Joseph dearbhú cogaidh na hOstaire-na hUngáire in aghaidh Ríocht na Seirbia, rud a chuir tús leis an gCéad Chogadh Domhanda.

Ach bhí an réigiún tábhachtach i bhfad roimh an Chéad Chogadh Domhanda. Tá oidhreacht shaibhir Chré-umha agus Iarannaoise ag baint leis.

A oiread sin agus gur thug an sráidbhaile cois locha, Hallstatt, a ainm do ré iomlán den Iarannaois - an tréimhse ar a dtugtar cultúr Hallstatt (850 go 500 RCR). Sa 19ú haois, le tochailt i reilig mhór réamhstairiúil, nochtadh uirlisí agus déantáin eile a bhain le mianaigh salainn in aice láimhe.

Spreag an réigiún go leor ealaíontóirí, go háirithe Gustav Klimt a chaith samhraí ag an loch Attersee, áit inar phéinteáil sé go leor saothair ealaíne atá spreagtha ag timpeallacht nádúrtha an locha.

Dírítear pleananna Phríomhchathair Chultúir na hEorpa Salzkammergut ar cheithre réimse: Cumhacht agus traidisiún, Cultúr ag gluaiseacht, Salzkammergut a Roinnt agus 'Globalokal'. Trí na gníomhaíochtaí sin, tá sé mar aidhm le Salzkammergut 2024 stair réamhstairiúil, impiriúil agus stair níos déanaí a nascadh leis an todhchaí.

Bodø, an Iorua

Gach trí bliana, tugtar cuireadh do cheantair ó thíortha lasmuigh den Aontas Eorpach tairiscint a dhéanamh le haghaidh theideal Phríomhchathair Chultúir na hEorpa. Baile i dtuaisceart na hIorua is ea Bodø, agus is é an áit is faide ó thuaidh é a raibh teideal Phríomhchathair Chultúir na hEorpa aige.

Tá Bodø suite i measc tírdhreacha iontacha os cionn an Chiorcail Artaigh agus tá daonra thart ar 50,000 duine ann.

D'fhorbair sé ó shráidbhaile go baile go luath sa 19ú haois, mar gheall ar a thionscail iascaireachta agus mhuirí. Tá bonn Aerfhórsa Ríoga na hIorua in Bodø freisin, agus is é suíomh Luftfartsmuseum Norsk (Músaem Eitlíochta na hIorua) é.

Inniu, tá Fram Kino, an chéad phictiúrlann san Iorua a d'oscail in 1908, le fáil in Bodø. Tá club peile Bodø/Glimt ann freisin, an club is faide ó thuaidh a bhuaigh comórtas sraithe náisiúnta na hEorpa. Bhuaigh siad Eliteserien, craobh na hIorua, in 2020, 2021 agus 2023.

In 2024, beidh níos mó ná 1,000 imeacht ar siúl in Bodø agus ar fud réigiún Nordland, agus beidh fócas ar dhaoine óga iontu.

In Bodø, beidh siad sin dírithe ar Stormen Kulturkvartalet (Ceathrú Chultúrtha Stormen) agus ar a halla ceolchoirmeacha, amharclann agus leabharlann, a d'oscail in 2014.

Tartu, an Eastóin

Is é Tartu dara cathair na hEastóine, agus tugtar a príomhchathair intleachtúil air. Is í Ollscoil Tartu, a bunaíodh in 1632, an ollscoil is sine san Eastóin.

Téann stair Tartu siar go dtí an 5ú haois. Faoin 7ú haois, bhí daingnithe tógtha ar Toome Hill agus, sna meánaoiseanna, bhí caisleán easpaig suite ansin freisin.

Inniu, tá sainchomharthaí amhail Ardeaglais Tartu, Cúirt Uachtarach na hEastóine agus Droichead na nAingeal suite ar Toome Hill.

Thar na céadta bliain, tá Tartu á rialú ag an tSualainn, ag an bPolainn agus ag an Rúis agus mar sin tá roinnt ainmneacha air - Tarbatu, Dorpat agus Yuryev. Ó neamhspleáchas na hEastóine in 1918, shocraigh an chathair ar an ainm Tartu.

Tá saol cultúrtha bríomhar in Tartu. Taispeántar in Tartu Kunstimuuseum (Músaem Ealaíne Tartu) bailiúchán éagsúil d'ealaín na hEastóine, a léiríonn dul chun cinn ealaíonta an náisiúin trí réanna éagsúla. Tá Eesti Spordi- ja Olümpiamuuseum (Músaem Spóirt agus Oilimpeach na hEastóine) agus Tartu Linnaajaloo Muuseumid (Músaem Cathrach Tartu) lonnaithe ann.

Bunaíodh Amharclann Vanemuine sa bhliain 1870, agus tá sí ar cheann de na hamharclanna is sine san Eastóin.

In 2024, tá sraith imeachtaí, taispeántas agus gníomhaíochtaí a bhaineann leis an gcoincheap 'Ealaíon na Marthanais' beartaithe ag Tartu. Beidh níos mó ná 1,000 imeacht ar siúl, ina roinnfear scéalta faoin eolas, faoi na scileanna agus faoi na luachanna a chuideoidh linn le saol maith a chaitheamh amach anseo.

Is colláis í an phríomhíomhá de: Bad Ischl and Traun River le David McGregor, Nyholmsundet le Frankemann agus Tartu kesklinn le Ireen Trummer - iad ar fad trí Wikimedia Commons.