Έξι γυναίκες συγγραφείς από όλη την Ευρώπη

Η συμβολή των γυναικών στη λογοτεχνία σε ολόκληρη την Ευρώπη έχει συχνά αγνοηθεί.

Αυτό το blog παρουσιάζει έξι συγγράφισσες από όλη την Ευρώπη, οι οποίες έχουν αφήσει το σημάδι τους στον χώρο της λογοτεχνίας.

Matilde Serao

Η Matilde Serao ήταν δημοσιογράφος και μυθιστοριογράφος. Γεννήθηκε στην Ελλάδα και μετακόμισε στην Ιταλία στην παιδική της ηλικία. Ήταν η πρώτη γυναίκα συντάκτρια σε ιταλική εφημερίδα και, το 1904, στη δική της εφημερίδα Il Giorno.

Η Serao έγραψε πολλά μυθιστορήματα και ήταν υποψήφια για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας έξι φορές. Το 1916 δημοσίευσε το Parla una donna, μια συλλογή άρθρων που είχαν αρχικά δημοσιευθεί στην εφημερίδα της — με θέμα τις εμπειρίες των γυναικών στην Ιταλία κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

'…Esso non è uscito dalla penna di una scrittrice: in esso, parla una donna. Non vi troverai nessuna veste letteraria: ma vi sentirai, io spero, io credo, la sincerità di un vivo ma contenuto dolore, il fervore di una immensa speranza.'

«μην εξαπατηθείτε για το τι είναι αυτό το βιβλίο. Δεν προήλθε από την πένα μιας λογοτέχνιδας: σε αυτό, μια γυναίκα μιλάει. Δεν θα βρείτε κανένα λογοτεχνικό πρόσχημα εντός του: αλλά θα νιώσετε, ελπίζω, πιστεύω, την ειλικρίνεια ενός ζωντανού αλλά συγκρατημένου πόνου, τη θέρμη μιας απέραντης ελπίδας».

Jelena J. Dimitrijević

Η Jelena J. Dimitrijević ήταν η πρώτη φεμινίστρια συγγραφέας της Σερβίας. Γεννημένη στο Kruševac στην κεντρική Σερβία το 1862, απέκτησε καλή μόρφωση μέχρι που ένας τραυματισμός στα μάτια την ανάγκασε να εγκαταλείψει το σχολείο. Οι γιατροί τής απαγόρευσαν μάλιστα να διαβάζει ή να γράφει!

Η Ντιμίτριεβιτς αγνόησε τις συμβουλές τους και συνέχισε την εκπαίδευσή της. Κατά τη διάρκεια της ζωής της έμαθε να μιλάει αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ελληνικά, ρωσικά και τουρκικά.

Στις αρχές του 20ού αιώνα μετακόμισε στο Βελιγράδι, όπου γρήγορα έγινε παραγωγική συγγραφέας και μέλος της Σερβικής Εταιρείας Συγγραφέων. Κατά τη διάρκεια των επόμενων σαράντα ετών, ταξίδεψε εκτενώς και έγραφε: δημοσίευσε ποιήματα, μυθιστορήματα και ταξιδιωτικές εντυπώσεις.

'…šta bi bilo od žena - putnica? Jer za muškarce - putnike, ili bar za nekog od njih našla bi se neka Kalipsa, ako ne bi našli svi u moru grob. Nisam čula još ni za jednog boga koji bi spašavao žene - putnice prilikom brodoloma; niti sam čitala o ijednom bogu koji bi ih posle katastrofe zadržavao u svojoj pećini.'

«Τι θα απογίνονταν οι γυναίκες-ταξιδιώτες; Γιατί για τους άνδρες-ταξιδιώτες, ή τουλάχιστον για έναν από αυτούς, θα βρισκόταν κάποια Καλυψώ, αν δεν έβρισκαν όλοι έναν τάφο στη θάλασσα. Δεν έχω ακούσει ακόμα για κανένα θεό που θα έσωζε γυναίκες-επιβάτες κατά τη διάρκεια ενός ναυαγίου,ούτε διάβασα για κανένα θεό που θα τις κρατούσε στη σπηλιά του μετά την καταστροφή.»

Selma Lagerlöf

Η Σουηδή συγγραφέας Selma Lagerlöf ήταν η πρώτη γυναίκα στην οποία απονεμήθηκε βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας, το 1909.

Η Λάγκερλοφ γεννήθηκε το 1858 στη δυτική Σουηδία. Εργάστηκε αρχικά ως δασκάλα από το 1885 έως το 1895, ενώ παράλληλα έγραφετο πρώτο της μυθιστόρημα Gösta Berling’s Saga, το οποίο εκδόθηκε το 1891.

Η επιτυχία του μυθιστορήματος προσέλκυσε οικονομική υποστήριξη, η οποία της επέτρεψε να επικεντρωθεί στη συγγραφή. Στις αρχές του 20ού αιώνα, η Λάγκερλοφ ήταν παραγωγική, δημοσιεύοντας πολλά θεατρικά έργα, μυθιστορήματα και διηγήματα. Το βραβείο Νόμπελ της απονεμήθηκε για τον «υψηλό ιδεαλισμό, τη ζωηρή φαντασία και την πνευματική διορατικότητα που χαρακτηρίζουν τα γραπτά της».

Από το 1894, η Lagerlöf διατηρούσε ερωτική σχέση με τη Sophie Elkan, επίσης Σουηδή συγγραφέα. Τα γραπτά τους υποδηλώνουν έναν βαθύ συναισθηματικό δεσμό μεταξύ τους. Ωστόσο, καθώς η ομοφυλοφιλία ήταν ταμπού μεταξύ των γυναικών, καμία από τις δύο δεν αποκάλυψε δημόσια τη σχέση τους.

'För så länge det finns intressanta böcker att läsa, tycker jag inte att varken jag själv eller någon annan behöver vara olycklig.'

«Επειδή, όσο υπάρχουν ενδιαφέροντα βιβλία για ανάγνωση, μου φαίνεται ότι ούτε εγώ αλλά ούτε και κανείς άλλος δεν χρειάζεται να δυστυχείι.»

Καρολίνα Κορονάντο

Η Καρολίνα Κορονάντο ήταν Ισπανίδα συγγραφέας και ποιήτρια της Ρομαντικής περιόδου κατά τον 19ο αιώνα.

Γεννήθηκε το 1820 στην Εστρεμαδούρα (Extremadura). Η εκπαίδευσή της επικεντρώθηκε κυρίως στη μόδα και τις οικιακές εργασίες, αλλά ενδιαφερόταν για τη λογοτεχνία.

Το 1839 εκδόθηκε το πρώτο της ποίημα A la Palma, σε μια εφημερίδα που ονομαζόταν El Piloto. Το 1843 δημοσιεύθηκε μια ποιητική της συλλογή , ενώ επανεκδόθηκε αναθεωρημένη το 1852 και το 1872. Εκτός από ποίηση, δημοσίευσε μυθιστορήματα και θεατρικά έργα.

Το έργο της αφορούσε ποικίλα θέματα, με έντονη κριτική των κοινωνικών αδικιών καθώς και της βίας και των προκαταλήψεων απέναντι στις γυναίκες.

'En esta población tan vergonzosamente atrasada, fue un acontecimiento extraordinario el que una mujer hiciese versos, y el que los versos se pudiesen hacer sin maestro, los hombres los han graduado de copias y las mujeres, sin comprenderlos siquiera, me han consagrado por ellos todo el resentimiento de su envidia.'

«Σε αυτόν τον ντροπιαστικά οπισθοδρομικό πληθυσμό, όπου ήταν ένα εξαιρετικό γεγονός ότι μια γυναίκα μπόρεσε και έφτιαξε στίχους, και ότι οι στίχοι αυτοί μπορούσαν να φτιαχτούν χωρίς δάσκαλο, οι άνδρες τους αξιολόγησαν ως αντίγραφα και οι γυναίκες, χωρίς καν να τους καταλαβαίνουν, μου αφιέρωσαν όλη τη μνησικακία του φθόνου τους.»

Ντόρα Γκέιμπ

Η Βουλγάρα Εβραία συγγραφέας Ντόρα Γκέιμπ δημοσίευσε ποίηση, τόσο γιαε ενήλικες όσο και για παιδιά, καθώς και δοκίμια, διηγήματα, μεταφράσεις και ταξιδιωτικά βιβλία.

Γεννήθηκε το 1888 στο Νταμπόβιτς, ένα χωριό στην αγροτική βορειοανατολική Βουλγαρία. Ο πατέρας της ήταν ο πρώτος Εβραίος που εξελέγη στη Βουλγαρική Εθνοσυνέλευση. Η Ντόρα φοίτησε στο γυμνάσιο στη Βάρνα και στο πανεπιστήμιο στη Σόφια. Σπούδασε επίσης στη Γαλλία και την Ελβετία.

Το Пролет «Άνοιξη», ένα από τα πρώτα ποιήματά της, εκδόθηκε το 1900, όταν η Gabe ήταν ακόμα έφηβη. Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1920 και του 1930, έγραψε εκτενώς. Το 1922 ίδρυσε την Βουλγαροπολωνική Επιτροπή και διετέλεσε πρόεδρός της για πολλά χρόνια, ενισχύοντας τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μέσω των τεχνών.

Σήμερα, η Ντόρα Γκέιμπ θεωρείται μια από τις πιο επιτυχημένες Βουλγάρες ποιήτριες και χαίρει σεβασμού για την τέχνη και τη φιλανθρωπία της.

'Тия ниви! Ечемиците лъкатушат. Окото трепери, като ги гледа, и вятърът тича по тях. Вятърът е весел и ляга по гръб, влачи се по зелената черга. Дига се, хуква и размътя зеленият цвят на най-далечната нива, чак оттатък белите облачни кълба... Нивите пеят. Всяко стръкче си излива гласа, а вятърът грабва песента.'

«Αυτά τα χωράφια! Τα σιτηρά σχηματίζουν μαιάνδρους. Το μάτι τρέμει κοιτάζοντας τα, και ο άνεμος τρέχει πάνω τους. Ο άνεμος είναι χαρούμενος και ξαπλώνει ανάσκελα, παρασύροντας το πράσινο χαλίύ. Ανεβαίνει, τρέχει και θολώνει το πράσινο χρώμα των πιο μακρινών χωραφιών, μέχρι πέρα από τις λευκές σφαίρες των σύννεφων... Τα χωράφια τραγουδούν. Κάθε μίσχος ξεχύνει τη φωνή του και ο άνεμος αρπάζει το τραγούδι.»

Gabrielė Petkevičaitė-Bitė

Η συγγραφέας, εκπαιδευτικός και ακριβίστρια Gabrielė Petkevičaitė ήταν πρωτοπόρος των δικαιωμάτων των γυναικών στη Λιθουανία.

Η Γκαμπριέλ έλαβε ενεργό μέρος στην Εθνική Αναβίωση της Λιθουανίας, μια πολιτιστική και πολιτική περίοδος στην ιστορία της Λιθουανίας που οδήγησε στο σχηματισμό του σύγχρονου έθνους. Το 1920 προήδρευσε της πρώτης συνόδου του πρώτου κοινοβουλίου του ανεξάρτητου κράτους της Λιθουανίας.

Αρθρογραφούσε τακτικά για την Varpas, μια μηνιαία λιθουανική εφημερίδα. Κυκλοφορούσε παρά τη λιθουανική απαγόρευση τύπου, η οποία απαγόρευε τις εκδόσεις στη λιθουανική γλώσσα στη Ρωσική Αυτοκρατορία από το 1865 έως το 1904.

Συνολικά, η Gabrielė έγραψε περίπου 400 άρθρα σε διάφορες εφημερίδες με το ψευδώνυμο Bitė, που σημαίνει μέλισσα, καθώς είχε έντονο ενδιαφέρον για τη μελισσοκομία.

'Tik sąmoningumui išsiplėtojus, sakant, žmogui iš kūdikio vystyklų išaugus, patiriame visi, kokia mes, kiekvienas skyrium, dulkelė pasaulyje, tiesiog nepastebimas pasaulio didybės atomas... Todėl nesipykdinkime, pastebėję vaikų ir jaunuolių savingumą. Tai paprastas gyvenimo kelias.'

«Μόνο όσο αναπτύσσεται η συνείδηση, καθώς ένα ανθρώπινο ον ξεπετάγεται από την πάνα ενός μωρού, ας πούμε, βιώνουμε όλοι μας πως δεν είμαστε παρά κόκκοι σκόνης στον κόσμο, απλά ένα αόρατο σωματίδιο του μεγαλείου του κόσμου. Ας μην θυμώνουμε, λοιπόν, όταν διαπιστώνουμε τον εγωισμό των παιδιών και των νέων. Είναι ο απλός τρόπος της ζωής.»

Μετάφραση αναθεωρήθηκε από: Μαρία Ακριτίδου